Jak pomóc dziecku wybrać zawód i szkołę?

Jak pomóc dziecku wybrać zawód i szkołę?

 Szanowni Państwo!

 Wkrótce Państwa dzieci będą składać dokumenty do szkół ponadgimnazjalnychi ponadpodstawowych. Najbliższy czas warto więc wykorzystać na zbieranie informacji, rozmowy i przemyślenia - tak, aby decyzja o wyborze szkoły i zawodu była jak najbardziej trafna.

 Co doradzić dziecku w tak skomplikowanej rzeczywistości, jak ta, w której żyjemy?

 Pytanie może budzić zaniepokojenie o przyszłość Waszych dzieci. Dlatego też należy podejść do rozwiązania tego problemu w sposób przemyślany. Najgorsze bowiem, co możemy zrobić, to powiedzieć naszemu dziecku „rób co chcesz, to twój wybór, to twoja przyszłość". Bo jeśli nam - dorosłym trudno odnaleźć się w tej sytuacji, to tym bardziej trudno naszym, nieletnim przecież jeszcze, dzieciom.

Kryterium, jakie powinniśmy wziąć pod uwagę są dotychczasowe postępy szkolne naszego dziecka.

 Jeśli nasze dziecko dobrze radziło sobie z nauką w szkole podstawowej i gimnazjum, chętnie zaglądało do podręczników, a może odnosiło jakieś ponadstandardowe sukcesy szkolne (udział w konkursach, olimpiadach, szczególna aktywność społeczna na rzecz klasy lub szkoły, itp.), to prawdopodobne jest, że dłuższa ścieżka kształcenia nie będzie dla niego zbyt obciążająca, a podjęte działania zostaną skutecznie doprowadzone do celu.

 Jeśli natomiast nasze dziecko raczej z trudem radziło sobie z nauką, nie przejawiało większego zainteresowania szkołą, preferowało bardziej gry komputerowe, uprawianie sportu lub kontakty z rówieśnikami niż ślęczenie nad podręcznikami, to może lepiej, aby na tym etapie swojej kariery edukacyjnej pomyślało o szybkiej ścieżce kształcenia - szkole branżowej. Zawsze przecież w przyszłości istnieje możliwość uzupełnienia wykształcenia, podniesienia kwalifikacji, a nawet zdobycia nowego zawodu.

Musimy podjąć decyzje, w jakiego typu szkole będzie kontynuować naukę – szkole branżowej, technikum, liceum ogólnokształcącym. Od tego bowiem zależy plan naszego dalszego działania, a mianowicie: jeśli nasze dziecko wybiera liceum ogólnokształcące musi zadecydować, do której z istniejących szkół złożyć dokumenty oraz jaki profil klasy wybrać.

 Informacje o szkołach dostępne są na specjalnych stronach internetowych oraz w ulotkach opracowywanych i upowszechnianych przez poszczególne szkoły. Inną formą zapoznania się ofertą szkoły i samą placówką są Dni Otwartej Szkoły. W drodze na Dni Otwarte można też ocenić, jak wygląda dojazd do danej szkoły, ile zajmuje czasu droga do szkoły i do domu, ile będą kosztować bilety miesięczne. Jeśli chodzi o wybór profilu klasy w liceum ogólnokształcącym, to najlepszym kryterium decyzyjnym jest analiza ocen szkolnych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na przedmioty, z których uczeń otrzymywał najwyższe oceny, na przestrzeni kilku kolejnych lat. Wysokie oceny z danych przedmiotów wskazują bowiem najczęściej na szczególne zainteresowania daną dziedziną wiedzy oraz na łatwość przyswajania informacji z tej konkretnej dziedziny.

Aby pomóc dziecku określić własne zainteresowania warto porozmawiać z nim na temat tego co lubi robić, jakiego rodzaju czynności związane nauką i dniem codziennym sprawiają mu najwięcej przyjemności i radości. Można też skorzystać z pomocy doradcy zawodowego w szkole lub poradni psychologiczno-pedagogicznej, który przy pomocy specjalnych testów oceni zainteresowania Państwa dziecka i doradzi najbardziej adekwatny do nich profil dalszego kształcenia.

 W naszej szkole spotkania z doradcą zawodowym odbywają się systematycznie i część uczniów z klas VIII i III gimnazjum już skorzystało z takiej pomocy.

 Jeśli Państwa syn lub córka decydują się na kontynuowanie nauki w technikum lub szkole branżowej oprócz wszystkich wymienionych wcześniej kroków (zbieranie informacji o szkołach, rozpoznanie swoich zainteresowań) konieczne jest dodatkowo „przyjrzenie się" jego uzdolnieniom i tzw. preferencjom zawodowym. Konieczna jest także wnikliwa ocena stanu zdrowia dziecka. Wybór technikum lub szkoły branżowej związany jest bezpośrednio z wyborem zawodu, a w toku nauki obowiązuje praktyka zawodowa na stanowiskach pracy.

 Czym są uzdolnienia i jak je u mojego dziecka rozpoznać?

 Nie wystarczy tu jedynie ocena postępów szkolnych. Uzdolnienia przejawiają się czynnościach na przykład:

- uzdolnienia wzrokowo-przestrzenne ujawniają się na lekcjach: geometrii (rysunki figur, rzuty figur), geografii (orientacja na mapie), plastyki (rysunek martwej natury), w czasie wycieczek w terenie (orientacja w terenie), itp.;

- uzdolnienia językowe ujawniają się w takich czynnościach jak: pisanie wypracowań, omawianie lektur szkolnych, tłumaczenie tekstów na język obcy, załatwianie spraw przez telefon, itp.;

- uzdolnienia plastyczne ujawniają się poprzez: umiejętność dekoracji pokoju, dobór kolorystyczny ubioru, staranność rysunków wykonywanych na lekcjach biologii i geografii, staranność sporządzanych wykresów i schematów, ciekawe prace plastyczne wykonywane na przedmiocie sztuka, itd.

Preferencje zawodowe to skłonność człowieka do pracy w określonym środowisku zawodowym, wykonywania określonych czynności, posługiwania się określonymi narzędziami pracy. Kształtują się wraz z rozwojem osobowości (duży wpływ na ich ukształtowanie wywiera środowisko wychowawcze dziecka), ale też w pewnym stopniu związane są z typem układu nerwowego - są zatem w dużym stopniu niezmienne w ciągu całego życia człowieka.

 Współcześnie ocenia się, że preferencje zawodowe mogą dotyczyć następujących obszarów aktywności zawodowej:

- praca z techniką (maszyny, urządzenia, budowa, naprawa, obsługa maszyn i urządzeń, praca w fabrykach, na budowach, w zakładach poligraficznych, spożywczych, itp.),

-praca z przyrodą (zwierzętami, roślinami, ich pielęgnacją, uprawą, hodowlą oraz zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie, także teorie, koncepcje naukowe, prowadzenie wykładów i badań, praca w instytutach badawczych i laboratoriach, praca naukowa na uczelniach, itp.),

- praca związana z działalnością artystyczną (komponowanie, malowanie, granie ról, pisanie powieści, krytyka sztuki, historia sztuki, projektowanie budynków, reklama, dekoracja wnętrz, kształtowanie środowiska, projektowanie ubiorów, kosmetyka, fryzjerstwo, krawiectwo, itp.),

- praca z ludźmi (pomaganie, doradzanie, świadczenie usług, takie zawody jak: lekarz, pielęgniarka, psycholog, sprzedawca, kelner, opiekunka dziecięca, pracownik socjalny, menedżer, prawnik, przedstawiciel handlowy, właściciel firmy itp.),

- praca z danymi / systemami znaków (praca z danymi, liczbami, statystykami, zawody: ekonomista, bankowiec, pracownik administracji terenowej i zakładowej, geodeta, informatyk, księgowa, sekretarka, itp.).

 Najprostszym sposobem ustalenia preferencji zawodowych naszego dziecka jest rozmowa z nim na temat tego, w jakim środowisku chciałoby pracować w przyszłości (np. fabryka, biuro, praca na powietrzu) oraz jakie czynności chciałoby wykonywać (obsługa maszyn, pomoc ludziom, świadczenie usług ludziom, opieka nad zwierzętami i przyrodą, praca z danymi, prowadzenie prac badawczych, zarządzanie biznesem, tworzenie dzieł o walorach artystycznych, itp.). Koniecznie musimy zwrócić uwagę jaki jest stan zdrowia naszego dziecka. Chodzi tu o wszelkiego typu przewlekłe schorzenia somatyczne (choroby przewlekłe, schorzenia narządu wzroku, słuchu, ruchu). Każda przewlekła choroba somatyczna wiąże się z reguły z szeregiem przeciwwskazań zdrowotnych, uniemożliwiających naukę i wykonywanie zawodu. Przykładowo: przeciwwskazanie do ciężkiej pracy fizycznej, do wykonywania pracy w pozycji wymuszonej, do pracy na wysokości, do pracy przy maszynach w ruchu, do pracy precyzyjnej, do pracy narażającej na środki toksyczne lub alergeny, do pracy wykonywanej w zmiennych warunkach klimatycznych.